“นายแพทย์ธีระ” เปิดเผย โควิดสายพันธุ์ย่อย ใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน มีโอกาสที่จะมีการติดเชื้อได้ง่ายขึ้นหรือแพร่กันได้มากขึ้นเรื่อยๆ

รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ ภาควิชาแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat กล่าวว่า 29 พ.ย. 2565… เมื่อวานทั้งโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 อันดับแรก ที่ติดเชื้อสูงสุดคือ ประเทศญี่ปุ่น เกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน แล้วก็ประเทศฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้ปริมาณติดเชื้อใหม่มีประเทศจากยุโรปแล้วก็เอเชียครอง 7 ใน 10 อันดับแรก แล้วก็ 13 ใน 20 อันดับแรกของโลก

ปริมาณติดเชื้อใหม่ในแต่ละวันของทั้งโลกปัจจุบันนี้ มาจากทวีปเอเชีย แล้วก็ ยุโรป รวมกันคิดเป็นปริมาณร้อยละ 76.25 ของทั่วทั้งโลก ขณะที่ปริมาณการเสียชีวิตคิดเป็นปริมาณร้อยละ 74.93

…ลักษณะ โควิดสายพันธุ์ย่อย ในประเทศออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่เนื้อหาเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในประเทศออสเตรเลียเดี๋ยวนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะหลากหลายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% แล้วก็อื่น ๆ

ลักษณะดังที่กล่าวผ่านมาแล้ว เป็นที่เดากันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในลักษณะนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่าวิตกกังวลดังเช่นว่า BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป แล้วก็จะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในเวลาอันสั้น ทั้งนี้ BQ.1.x จะครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา แล้วก็ ยุโรป ส่วน BA.2.75.x แล้วก็ XBB จะเด่นในแถบเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีแนวโน้มจะเป็นไปในแนวทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนยืนยันประเด็นการดื้อต่อภูมิคุ้มกัน

ทีมงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย อเมริกา ได้เผยแพร่ผลของงานวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 พ.ย. 2565

ทำให้เห็นว่า สายพันธุ์ย่อยใหม่ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x แล้วก็ XBB นั้นดื้อต่อภูมิคุ้มกันอีกทั้งจากวัคซีน แล้วก็การที่เคยติดเชื้อมาก่อน มากยิ่งกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้อย่างมาก

หากแม้ข้อมูลทางคลินิกในตอนนี้ ยังไม่มีหลักฐานยืนยันว่าจะทำให้ป่วยร้ายแรงมากขึ้นเรื่อยๆกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แม้กระนั้นสมรรถนะการดื้อต่อภูมิคุ้มกันที่มากขึ้นนั้น ย่อมมีผลทำให้มีโอกาสที่จะมีการติดเชื้อได้ง่ายขึ้น หรือ แพร่กันได้มากขึ้นเรื่อยๆเป็นเงาตามตัว

อย่างนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้มองเห็น ถึงความสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน ทั้งประเด็นการใส่หน้ากาก หลีกเลี่ยงความประพฤติเสี่ยง หลีกเลี่ยงสถานที่แออัดคับแคบระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด แล้วก็ เว้นระยะห่าง จากคนอื่น

Personal protective behaviors เป็นเกราะป้องกันที่สำคัญที่สุด

…ทางเท้าประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมาหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่หลากหลาย

ถ้าเกิดเทียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในช่วงเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่ระบาดไปต่างประเทศทั้งโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกก่อนหน้านี้ที่ผ่านมา ตั้งแต่สายพันธุ์เริ่มแรก (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดน่าจะมีแนวโน้มไม่เหมือนกันกับอดีตกาล เพราะว่ามีต้นสายปลายเหตุประเด็นการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะหลากหลายสายพันธุ์ เปลี่ยนกับการนำเข้า ส่งออก รวมทั้งสมรรถนะของไวรัสแต่ละสายพันธุ์ ความประพฤติการป้องกันตัว แล้วก็ การใช้ชีวิตของประชากร จำพวก แล้วก็ความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ รวมทั้ง อื่น ๆ

ผลกระทบที่จะเกิดขึ้น ทั้งในแง่ปริมาณการรับเชื้อ การป่วย การเสียชีวิต แล้วก็ Long COVID นั้น จึงมีโอกาสสูง ที่จะเปลี่ยนกับนโยบายควบคุมป้องกันโรค แล้วก็ ความพร้อมเพรียง “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น ทั้งเรื่องยาที่ตามมาตรฐาน วัคซีนที่มีคุณภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าพลเมืองในประเทศ จะเข้าถึง แล้วก็ พึ่งพาอาศัยได้หรือไม่ ยามที่เกิดปัญหา

ผลสรุปที่ประสงค์ของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ พลเมืองสามารถพึ่งพาอาศัย แล้วก็ได้รับการช่วยเหลือดูแลอย่างทันทีทันควัน มีคุณภาพ โดยทั้งหมด

ไม่ต้องเผชิญกับสภาวะท้อแท้ รอคอย กระทั่งจะต้องดิ้นรนทุบกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…เหตุการณ์เดี๋ยวนี้นั้น จำเป็นต้องใช้ชีวิตอย่างมีสติ ไม่ประมาทในการดำเนินชีวิต

ปกป้องอย่างสม่ำเสมอ ทั้งตอนปฏิบัติงาน เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่ได้มีการกำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงลงไปได้มาก

ยิ่งกว่านั้น ยังคงพบลักษณะของการสูญเสียการได้กลิ่น แล้วก็การรับรส พบอาการไม่ปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กลุ่มลักษณะของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจลำบาก แล้วก็กลุ่มอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายคลึงกันกับสายพันธุ์เดลตาได้เหมือนกัน

สำหรับผู้ที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีลักษณะเสี่ยงติดเชื้อ แนะนำให้ตรวจ ATK ด้วยตนเอง โดยควรที่จะทำการเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน แล้วก็ มีค่าความไว (Sensitivity) แล้วก็ ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลที่ได้รับมาจาก รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์